Мөнх хөх тэнгэрийн ерөөлтэй Монгол орны жирийн бус түүхэнд үлдэх энэхүү гайхамшигт өдрийн амар амгалан айлтган мэхийе.

“Ирээдүй өнөөдрөөс эхэлнэ” тиймээ энэ үгийг хэлэх бүрийд, сонсох бүрт 1997 он санаанд ордог юм. Тухайн үеийн засгийн газраас тэр жилийг Залуучуудын жил болгон зарлаж байсныг би тодхон санаж байна. Үүсгэн байгуулагдаад удаагүй Камертон хамтлагийн залуус тэр үеийн рок, поп хөгжмийн хөгжилд өөрсдийн хувь нэмрээ оруулахаар зориглон шулуудсан залуу уран бүтээлчдийн хамт МУ-ын 4 зүг 8 зовхист “Ирээдүй өнөөдрөөс эхэлнэ” хэмээн залуусыг уриалан дуулж байсан. Тэгэхээр юуны ирээдүй өнөөдрөөс эхлэх гээд байгаа нь чухал. Мэдээж ирээдүйн тухай ойлголт учраас балчир бүхний, залуусын тэр дундаа Монгол залуусын ирээдүй эхлэх тухай ярьж байгаа нь ойлгомжтой.

            “Амьдарсан өдрүүдийн маань тоо биднийг хангалттай амьдарсан гэдгийг хэзээ ч илтгэж чадахгүй” мөн “Хүн 2 удаа амьдардаггүй гэвч нэг ч удаа амьдарч чаддаггүй хүн олон байдаг” гэж айхтар үг бий. Иймээс хүн болж төрсөнийх хүн шиг амьдрах тэр дундаа Монгол хүмүүн болж заяасаных иддэг уудаг, баадаг шээдэг, үрждэг олширдогоосоо гадна мэддэг чаддаг, мэдэрдэг ойлгодог, уйлдаг инээдэг, гялалздаг асдаг, нисдэг дайрдаг, эдэлдэг эзэлдэг, уярдаг хайлдаг, ухаардаг хатууждаг золбоолог амьдралыг туулж, эх орондоо ямар нэг хэрэгтэй зүйл хийж бүтээхийг эрмэлзэж, хийсэн шиг хийж амьдрах хэрэгтэй болов уу.

            Эх орны маань мандах уруудах, хөгжих доройтох эсэх нь үе тэнгийн залуучууд бидний л гарт байгаа учраас залуустаа хандан “Ирээдүй өнөөдрөөс эхэлнэ” гэж уриалах гэсэн юм.

            Зарим нэг нь чиний наад яриад байгаа ирээдүй чинь аль 1997 онд эхэлчихсэн юм биш үү? гэх байх л даа. Тэр үнээн. Тухайн үеийн залуучуудын нийгмийн идэвх их өндөр байсан үе л дээ. “Та сувгаа битгий солиорой” хэмээн цэнхэр дэлгэцээр олны танил болж улмаар тэр жилийн шинээр үүсгэн байгуулагдсан Ц.Элбэгдоржийн засгийн газрын шинэхэн залуу сайд болсон Сайханбилэг, одоогийн Монголын Залуучуудын Холбооны ерөнхийлөгч Зоригтбаатар нарын санаачлагаар “Монголын ирээдүй залуучуудаас, залуучуудын ирээдүй өнөөдрөөс эхлэх” тухай уриалга хөдөлгөөн өрнүүлж тэр жил их зүйл хийж бүтээсэн нь саяхан мэт санагдавч өдгөө 10 жил өнгөрч, он жилүүд, цаг хугацаа өнгөрөх тусам уг уриалга, хөдөлгөөний эрч улам бүр суларсаар бараг мартагдах шахсан нь юуных вэ? 1997 оны үеийн залуучуудыг бодвол өнөөгийн залуусын нийгмийн идэвх ихээхэн буурсан нь эрх мэдэл, албан тушаалын наймаа газар авч, авилга, хээл хахууль гаарч, эмх цэгцгүй болсон төрд итгэх итгэл алдарсаных болов уу.

            Мөн Монгол амьдрах арга алга хэмээх үгс бараг ихэнх залуучуудын амнаас гарах нь олонтаа болж Монголоо гэсэн халуун сэтгэл, оргилсон эрч хүч, тэр энерги нь яаж ийгээд гадагшаа гарах гэсэн хүсэл тэмүүлэл болон хувирсан гэлтэй.

            Ер нь ч тэгээд тэдний зөв ч юм шиг улсын болон хувийн хэвшлийн боловсролын байгууллага нь бизнесийн байгууллага болсон тус улсын хөдөлмөрийн үнэлэмж тун бага бөгөөд залуусын хувьд гэр бүлтэй болоод цалингаараа сайхан хангалуун тайван амьдарна гэдэг зэрэглээн дундах баянбүрд адил алсын нэгэн мөрөөдөл болжээ.

            Мөн дөнгөж сургуулиа төгссөн дээд боловсролтой нэгнийг ажилд авахдаа дадлагжих хугацаа өгч тэр хугацаандаа бүр цалингүй ажиллуулах мода дэлгэрсэн байна. Багахан хүнсний дэлгүүрийн эзэн хүртэл хөргөгч, хөлдөөгчиндөө сар бүр элэгдэл тооцдог байтал амьд хүн ажиллуулж хүч хөдөлмөрийг нь шавхаж байж цалин олгохгүй байна гэдэг боолын хөдөлмөр эрхлүүлж байгаатай ялгаа алга. Эдийн засгийн наад захын анхан шатны мэдлэгтэй хүн ч ойлгохоор энгийн зүйл байгаа биз дээ.

            Заа тэгээд хаа сайгүй энд тэндгүй ажил төрөлгүй хүмүүс, бидэнд аль хэдийнэ энгийн зүйл болсон гудамжинд хэвтэх архичин, орой үдшийн цагаар баар, цэнгээний газар, буудлуудаар хэсүүчлэх охид, нийгмийн амьдрал сайжирч байна, улс орон хөгжиж байна, эдийн засгийн өсөлт 10%-д хүрлээ хэмээн цээжээ дэлдэх улс төрчид, хотын маань өнгө үзэмжийг чимэх хөглөрсөн хог, хөмсөгөө зангидан дуугаа хураасан гунигтай, баргар царайнууд энэ бүгд үйлдвэрлэл гэхээсээ илүү соёл муутай үйлчилгээний салбар нь хөгжсөн туйлдаж ядарсан эх орны маань өнөөдөр.

            Өнөөдөр бол бидний аав ээжийн, ах эгчийн хөдөлмөрөөр, тэдний төлсөн татвараар цатгалдсан эрх ямбатанууд, олигархуудын цаг үе билээ. Гэвч өнөөдөр бол тэдний бүрэн эрхийн хугацаа дуусгавар болж буй сүүлчийн өдөр. Өнөөдөр бол залуус бидний цаг үе эхэлж буй өдөр.

            Өнөөдрөөс эхлэн бид ажилгүйдэл, ядуурал, архидалт, авилгалын хорт ургамалыг үндсээр нь зулгаан цэвэрлэж, оронд нь өнгө ялдам цэцэгсийг тарих болно. Хүн юу тарьна түүнийгээ л хурааж авдаг. Төмс тарьвал төмс л хурааж авна, мөнгө тарьвал мөнгө л хурааж авна, ядуурал тарьвал ядуурал л хурааж авна. Тиймээс бид хөгжлийг тарих болно. Бид л үүнийг хийнэ. Биднээс өөр хэн ч үүнийг хийхгүй ээ. Тэртээ тэргүй ядуурал тарьсан улс төрчдийн цаг үе дууссан. Тэгэхээр Монголын өнөөдөр ийм байна гэж зовлон тоочилгүй биднээс өөр хэн ч сэтгэл гаргахгүй үйл хэргийн төлөө ханцуй шамлан зүтгэх хэрэгтэй.      

            Бид бүгдээрээ Монгол туурагтан, бидний дунд бие биеэ нутаг усаар нь, яс үндсээр нь ялгаварлан гадуурхах үзэл бодол байхгүй. Харин үүнийг дэвэргэгч, элдэв цуу яриа гаргачид байгааг үгүйсгэж болохгүй. Монголчууд сайн үйл бүтээх гэж яваад үүнээс л болж олон удаа алдаж байсан. Бүр эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо ч алдаж байсан. Бидэнд өнөөдөр эв нэгдлээс илүү эрхэм чухал зүйл алга. Монгол туурагтан эв эеийг сахин амьдарч чадваас төв төвшин, монгол ургийн алтан багана тэгш байх болно. Монголчууд бид эв нэгдэлтэй байх аваас хүрэхгүй орой, давахгүй даваа, хүч хүрэхгүй үйл хэрэг гэж үгүй байх болно. Улс төр, нийгэм, эдийн засгийн хямралтай байгаа энэ цаг үеийн  их түүхийн ээдрээт нугачаанд олдсон үүлэн чөлөөний нар шиг алтан хормыг алдах эрх та бидэнд байхгүй ээ. Энэ хормыг түүх та бидэнд л найдан өгчээ. Монголын мөрөөдөл унтаж буй нэгэнд зүгээр нэг хүрч ирдэггүй юм.

Монголын зүрх сайн цохилж байгааг би мэдэж байна. Учир нь Монгол залуучууд хийж бүтээх хүсэл эрмэлзэл, мөрөөдлөөр дүүрэн байна аа.

Монгол хөх толбо бүү арилтугай.

Тийм ээ Ирээдүй өнөөдрөөс эхэлнэ ээ.

Арига